کاتا در مسابقات

ککاتا در مسابقات

یکی از بخش های مهم کاراته کاتا است که در مسابقات به سه دسته کاتای انفرادی، کاتای تیمی و بونکای کاتا تقسیم می شود. کاتای انفرادی یا همان مبارزه با حریف خیالی، شامل دو نفر می شود که ابتدا کاتازن باند قرمز، سپس باند آبی داخل می روند و کاتای منتخب خود را اجرا می نمایند.کاتای تیمی سه نفره زده می شود که هماهنگی حرکات سه نفر در هنگام اجرای کاتا تأثیر بسیاری دارد که یک نفر جلو و دو نفر پشت می ایستند و دو نفر پشت خود را با نفر جلویی هماهنگ می کنند. بونکای کاتا نیز به صورت سه نفره انجام می گیرد که ابتدا همانند کاتای تیمی بخشی از کاتا را انجام می دهند، سپس رو به روی یک ایستاده و نمایش تکنیک ها و نوع دفاع و ضربه کاتا را به صورت کنترلی بر روی یکدیگر اجرا می کنند و در واقع آن کاتا را تفسیر می نمایند. به صورت کلی بونکای کاتا نشان می دهد که هر ضربه و دفاع به چه منظوری است و نمایش آن بر روی حریف حقیقی چگونه است.

•   نکات کاربردی در اجرای کاتا

1-اجرای درست کاتا:مهم ترین و اصلی ترین موضوع در کاتا اجرای تمامی تکنیک ها به صورت صحیح می باشد که فراموش کردن اجرای یکی از آن ها یا اجرای غلظ تکنیک، شانس پیروزی را به حریف می دهد و مابقی نکات مثبت در اجرا را بی فایده می سازد.

2- حفظ تعادل: برخی حرکات مانند چرخش ها و پرش ها در کاتا به حفظ تعادل نیاز دارد و عدم تعادل از ارزش اجرای آن می کاهد. استقرار در داچی ها و رعایت عرض و طول مناسب داچی در حفظ تعادل مهم است.

3- نوع اجرای تکنیک:ضربات دست، پا و داچی ها باید نوع استاندارد خود را داشته باشند و با درستی و به همراه کیمه(نمایش قدرت) زده شوند. اجرای ناقص تکنیک ها و ایراد فنّی در نحوه ایستادن از امتیاز می کاهد.

4- کیمه: اجرای تکنیک برای جلب نظر داوران و نمایش قدرت باید با تخلیه نفس همراه باشد که به آن کیمه می گویند. صدای نفس تأثیر خواصی بر تکنیک ها دارد و آن ها را با قدرت تر جلوه می دهد؛ البتّه صدای نفس باید از درون شش ها خارج شود و خارج کردن صدا از دهان مناسب نیست. معمولا در بخشی از کاتا، پس از انجام تکنیک«کیــای» کشیده می شود که هم جلب توجّه و نمایش قدرت دارد و هم باعث تخلیه نفس و خستگی از بدن می شود و در اعتماد به نفس نیز تأثیر بسزایی دارد.

5- نوع دید: نوع نگاه کردن با توجّه به زاویه بدن باید روبه رو باشد و در هنگام اجرای تکنیک به نقطه مناسب خیره شوید؛ درغیر این صورت، نگاه کردن به اطراف وتکنیک های در حال اجرا نشان دهنده عدم مهارت کاتا زن و عدم تسلّط اوست و از کیفیت کاتا می کاهد.

6- نوع کاتا: قطعا کاتا های پیشرفته تر و با حرکات دشوارتر نسبت به بقیّه کاتا ها برتری دارند و به همین دلیل بهتر است شما قبل از مسابقه چند کاتای اسپورت(مسابقه ای) انتخاب کرده و آن ها را تمرین کنید و کاتا های پیشرفته تر را برای مراحل بالاتر برگزینید.

7- محل شروع و پایان کاتا: پیش از انجام کاتا، با توجّه به نوع آن می بایست محل اجرای کاتا را تشخیص دهید. چنانچه کاتازن در حال اجرای کاتا از وحوطه تاتامی(تشک کاراته) خارج شود، کسر امتیاز یا باخت فنّی محسوب می شود. بسته به نوع کاتا های کاراته، اگر تکنیک ها استاندارد باشد در همان نقطه شروع به پایان می رسد. اگر در پایان کاتا نقطه شروع و پایان آن فاصله زیادی داشته باشد، از کیفیت اجرای کاتا می کاهد.

•    نحوه امتیاز دهی در مسابقات کاتا

کاتا مانند کومیته امتیاز بندی ندارد و صرفا به رأی داوران متکی است امّا کاتا همانند کومیته دارای پنج داور است که چهار داور در چهار گوشه تاتامی و داور وسط رو به روی کاتازن می ایستد و پس از اجرای هر دو کاتا، با سوت داور وسط هر چهار داور به علاوه داور وسط پرچم آبی یا قرمز را بالا می برند و با همان ترتیب نیز با سوت داور وسط پرچم ها را پایین می آورند؛ برنده شامل کسی است که رأی بیشتری از سوی داوران داشته باشد.

تکنیک های کاربردی در کومیته

جودان زوکی (مائیته):جودان زوکی با دست جلو از پر کاربرد ترین تکنیک ها در کومیته است که اکثرا به صورت تک زده می شود، قطعا دست جلو کوتاه ترین مسیر را تا مقصد دارد و احتمال دئاشی شدنش کم است به همین دلیل اعمال جودان زوکی با دست جلو متداول ترین تکیک در مسابقات کومیته است. جودان زوکی باید با کنترل به حریف زده شود و پس انجام تکیک می بایست کاملا جمع شود. بهتر است پس از انجام این تکنیک راه امتیاز گیری حریف را سد کنیم از این رو می توانیم به 45درجه رفته تا از دامنه تکنیک زنی حریف خارج شویم. با استفاده از این تکنیک می توان تکنیک های ترکیبی ساخت که در امتیاز گیری به ما کمک خواهد کرد. جودان گیری(مائیته) ۱ امتیاز ( یوکو ) دارد.

جودان زوکی (هیکیته): این تکنیک چون مسیر دورتری نسبت به جودان زوکی با دست جلو دارد اغلب به تنهایی زده نمی شود و بهتر است بعد از تکنیک های دیگر مخصوصا جودان زوکی(مائیته) زده می شود و یا اینکه ابتدا با دست جلو گارد حریف را کنار بزنیم سپس این تکنیک زده شود و یا در هنگام حمله حریف مثلا در تکنیک های پا زده شود؛در هنگام درگیری که دست جلو بسته است، استفاده از دست عقب جواب دهی بهتری دارد. این تکنیک نیز کنترلی است و ۱ امتیاز(یوکو) دارد.

چودان زوکی : چودان زوکی در کومیته با دست عقب زده می شود و تکنیک بسیار عالی برای دئاشی است.این تکنیک بر روی زن کوتستو داچی زده می شود امّا به طوری که پای عقب بر روی پنجه باشد. برای اینکه دست کاملا به حریف اثابت کند می بایست با چرخش کمر همراه باشد باید توجّه داشت که در این تکنیک احتمال دئاشی شدن چه با دست چه با پا زیاد است به همین دلیل باید سریع و هوشیارانه عمل کرد و بالا تنه کمی رو به پشت متمایل باشد و دست جلو برای دفاع حاضر باشد. برای امتیاز گیری این تکنیک باید دست کاملا به حریف اثابت کند و به دلیل ضربه پذیری شکم خطایی نیز ندارد و چودان زوکی ۱ امتیاز(یوکو) دارد.

مواشی گیری : مواشی گیری با پای جلو زده می شود و در نوع کلاسیک با تعویض پا و قسمت پنجه پا زده می شود امّا در کومیته برای موفقیّت در امتیاز گیری بدون تعویض پا و با استفاده از«یوری یاشی» انجام می گیرد و برای حفظ امنیت حریف و عدم آسیب دیدگی با قسمت روی پا زده می شود. از آنجایی که تکنیک های پا فاصله زیادی برای طی کردن دارند به همین دلیل به راحتی دئاشی می شوند، از این رو بهتر است با سرعت مناسب یا بعد از شوک ( اقدام به تکنیکی که قصد زدن آن را ندارید و صرفا برای حقّه زدن به حریف انجام می گیرد) یا در هنگام حمله حریف زده شود.گاردتان را هم در هنگام اعمال تکنیک در بدن حفظ کنید؛ برای جواب دهی بهتر می توانید پا را همانند اوران مواشی که بعدا گقته می شود بالا آورده و سپس به مواشی تبدیل کنید که حریف دستپاچه شود و فرصت برای دفاع نیابد . مواشی را از داخل بزنید تا دئاشی نشوید؛ یعنی اوّل زانو را بالا آورده  و سپس به مواشی تبدیل کنید و از دوران دادن پا همانند نوع کلاسیک بپرهیزید. برای رسیدن به این مهارت ها تمرین کافی نیاز است چرا که مواشی گیری ۳ امتیاز(ایپون) دارد و با کنترل زده می شود، البته تماش پوستی یا برخورد اندک اشکالی ندارد. باید توجّه داشت که جمع کردن پا قبل و بعد از تکنیک در امتیاز دهی موثّر است.

اوران مواشی گیری: اوران مواشی در واقع یک نوع مواشی است که به صورت برعکس وبا کف پا زده می شودو تکنیک بسیار زیبایی است که با مهارت کافی می توان در کومیته از آن بهره گرفت. امکان زدن اوران مواشی به صورت عادی در کومیته کم احتمال است به همین دلیل بهتر است  در هنگام حمله دست حریف دفاع و بلا فاصله اوران مواشی را زد. می بایست همانند بقیه تکنیک های پا ابتدا و انتهای تکنیک پا جمع شود و گارد را در بدن حفظ کنیم چرا که رها کردن گارد به هر صورت موجب دئاشی شدن می شود. برای جواب دهی بهتر نیز می توان پا را مانند مواشی گیری بالا آورد و سپس به اوران مواشی تبدیل کنیم تا حریف غافلگیر شود. به دلیل نوع این تکنیک بعد از انجام اوران مواشی دچار عدم تعادل می شویم و ممکن است به حریف پشت کنیم و با این عمل راه حریف را برای امتیاز گیری باز خواهیم کرد تمرین موجب قوی شدن ماهیچه پا شده و این ضعف را جبران خواهد کرد.اوران مواشی گیری نیز دارای شرایط مواشی است و 3 امتیاز(ایپون) دارد.

چودان گیری :در میان تکنیک های کاربردی کومیته، تنها تکنیکی که به قسمت چودان بدن زده می شود چودان گیری است. در تکنیک های کلاسیک چودان گیری مانند مواشی به صورت دورانی و با پنجه پا زده می شود، امّا در نوع مسابقه ای ابتدا زانو بالا می آید و سپس تکنیک زده می شود تا از دئاشی شدن و دفاع تکنیک جلو گیری کند. برای موفّقیت در اعمال چودان گیری بهتر است این تکنیک را زمانی بزنیم که گارد حریف قسمت چودان را کاملا پوشش نداده باشد تا به خوبی اثابت کرده و موجب اخذ امتیاز شود.چودان گیری کنترلی نیست و برخورد به حریف مشکلی ندارد به شرطی که به قسمت های بالای کمربند حریف اثابت کند و از سینه حریف نیز بالا تر نرود. چودان گیری ۲ امتیاز (وازاری) دارد.

آشیبارای :آشیبارای در لغت به معنای درو کردن پای حریف است و انواع آن را در کومیته می توان دید. آشیبارای در دو منظور زده می شود: 1- برای به هم زدن تعادل حریف با پای جلو و سپس اعمال تکنیک که منجر به اخذ ۱ امتیاز می شود۲-انداختن حریف و اعمال حریف که اگر کاملا پشت حریف زمین باشد و سپس تکنیک زده شود ۳ امتیاز دارد امّا اگر در حالت نیمخیز باشد و تکنیک زده شود ۲ امتیاز دارد. آشیبارای را می توان در هنگام با استفاده از دست و پا زد که می باید در  زمان کمی انجام شود و در غیر این صورت اخطار دارد؛ یا می توان در هنگام حمله پا، حریف را بلند کرد و به زمین کوبید که البتّه نباید از کمر بالاتر بیاید. در صورتی که حریف را انداخته ایم و نتوانیم هیچ تکنیکی به او بزنیم، هیچ امتیازی نخواهیم گرفت به همین دلیل حریف در حالت خوابیده پایش را تکان داده تا مانع انجام تکنیک شما شود.آن تکنیک می تواند دست و یا پا باشد امّا فقط تکنیک دست در کومیته کاربرد دارد. آشیبارای تکنیک دشواری است و به سرعت و مهارت زیادی نیاز دارد و در کومیته اکثرا با موفقیت همراه نیست.    

نکات قابل توجه در کومیته

۱- نخستین و اصلی ترین مورد در کومیته نوع رقص پا است که میزان مهارت فرد را نیز تعیین می کند؛ اگر رقص پا به درستی انجام شود در کیفیت تکنیک ها نیز تاثیر به سزایی دارد و  در غیر این صورت سرعت و توانایی در دفاع و ضربه را پایین می آورد؛ در رقص پا باید گارد را به درستی در بدن حفظ کرد و نباید آن را برای یک لحظه رها کرد یا پایین آورد و می بایست طوری باشد که قسمت جودان و چودان بدن را حفظ کند؛ و پا بهتر است بر روی پنجه باشد که هم باعث انعکاس ، دفاع و حمله بهتر و عدم خستگی شود و در هنگام رقص پا ایستان و عقب کشی اشتباه است بلکه باید به دور حریف چرخید.بدن در هنگام رقص پا بهتر است  آرام  و انعکاسی باشد تا سرعت را افزایش دهد، البته مشت را باید صحیح نگه داشت و از شل کردن و باز کردن آن جدا خودداری کنید چون در هنگام رد و بدل  تکنیک  می تواند موجب  آسیب دیدگی ،ضرب دیدگی و حتی شکستگی  شود. دست جلو  آماده حمله  و دفاع و دست عقب آماده جواب گویی  تکنیک های حریف خواهد شد.

۲- نوع نگاه باید چشم در چشم حریف باشد که  می توانید اینگونه ذهن  حریفتان را  بخوانید. نگاه کردن به دست و پای حریف ، این قابلیت را به او می دهد که تکنیکتان را پیش بینی کند به همین دلیل از این عمل خودداری کنید؛در هنگام حمله حریف، چشمتان را باز نگهردارید و هوشیارانه و شجاعانه ، آماده اعمال تکنیک مناسب باشید و بستن چشم  به دلیل ترسیدن یا هر دلیل دیگری به منظور تسلیم شدن در برابر حریفتان محسوب می شود و راه را برای امتیازگیری حریفتان  باز خواهید کرد.

۳- برای نتیجه گرفتن  می بایست یک تکنیک را به عنوان شگرد داشته باشیم و آن را تقویت کنیم که تاثیرات مثبتی دارد.

۴- یکی از مراحل مهم  در اعمال تکنیک ، جمع کردن دست یا پا پس از تکنیک است که باید به آن توجّه جدی داشت.

۵- کاراته امروزی بر سرعت تاکید بسیاری دارد به همین دلیل باید صدم  ثانیه را نیز غنیمت شمرد و با نمایش قدرت کافی تکنیک را به پایان برسانیم بدون اینکه کوچک ترین آسیبی به حریف برسانیم که این عوامل در المپیکی شدن کاراته تاثیر بسزایی دارد.

۶-با توجه به اینکه امتیاز تکنیک های پا از دست بیشتر است ،به همین دلیل بهتر است سرعت و توانایی پا را تقویت کنیم.

۷- در کومیته امروزی  تکنیک های تک بیشتر مورد توجّه قرار گرفته است که بهتر است بعد از اعمال تکنیک حریف را رها نکنیم  و سریعا تکنیک های دیگری را جایگزین کنیم و یا به حریف چسبیده و راه او را برای امتیاز گیری سد کنیم  و یا در همان موقع به آشیبارای(درو کردن  پا و انداختن حریف اسرار کنیم.).

۸- بعد از تکنیک »کیا« را فراموش نکنیم  که موجب تخلیه نفس  و ترغیب داوران به امتیاز دهی می شود.

۹- روحیه جنگندگی  و اعتماد به نفس  را نباید فراموش کرد و احساسات یا تلقین های منفی را از خود برهانیم.

۱۰- به حریف خود احترام بگذاریم  و از توهین به داوران بپرهیزیم  و چنانچه مسابقه را باختیم  و یا در هر صورت عصبانی شدیم ، از اعمال زشت که  ارزش کاراته کار را پایین می آورد جدا خودداری کنیم .

۱۱- حریف های خود را بشناسیم  و شگرد ها و تکنیک های آن ها را زیر نظر داشته باشیم و حریف خود را دست کم نگیریم.

• به امید قهرمانی

بونکای کاتا چیست؟وچه اهمیتی دارد؟

(بونکای عبارت است از فهم و درک کاربرد عملی تکنیک های کاتا)

 برای اینکه کاتا، ارزش حقیقی و واقعی خود را برای کاراته کا داشته باشد، حرکات هر کاتا می بایستی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد و تمامی این حرکات عملا مورد تجزیه قرار می گیرد.

دیدگاه خوب و عملی دستیابی به چنین حالتی این است که فرد آنقدر تمرین کند تا حرکات پای او به صورت طبیعی و خودکار جابجا شود. با انجام چنین روشی، فرد قادر خواهد بود که زاویه و ریتم حرکات پای خود را به راحتی تغییر دهد. به این ترتیب می تواند درک و فهم کامل تری نسبت به توانایی های خود داشته باشد.

پیشنهاد می شود، همیشه سعی کنید که حداقل به دنبال یافتن کاربرد عملی در هر حرکت باشید. اگر این سه کاربرد را هم پیدا نکردید، مهم نیست، چرا که ارزش و اهمیت تمرین در همان تحقیق، بررسی و تعمّق بر روی این حرکات است. در این روش فرد می تواند با استفاده از تجسم وتصور خلاق با اجرای کاتا به قدرت واقعی که در کاتا نهفته است پی ببرد.

اگر شخص بدون دانستن کاربرد واقعی هر تکنیک کاتایی انجام دهد، هیچ نوع قدرت و جذابیتی از انجام آن کاتا حاصل نمی شود.

همیشه به یاد داشته باشید که حرکت کاتا دارای هدف و منظوری است که البته کاملا مشخص است. تأکید و اهمیت هر حرکت در کاتا بسیار متفاوت است. از طریق تحقیق و تفحص در بونکای، شما می توانید به این هدف و منظور دست پیدا کنید. حتی یک جابجایی کوچک پا در کاتا را نبایستی ساده انگاشت. یک حرکت هوشمندانه از حرکتی دورانی در مرکز خود به قدرت بسیار قوی در نقاط بسیار دورتر از این مرکز تبدیل خواهد شد. اثر یک جابجایی 15 درجه دست را می توان کاملا در تغییر زاویه شانه ها مشاهده کرد. اما تفاوت این تغییر محسوس از ضربه ای موثر و خرد کننده تر است تا حرکت اضافی غیر موثر. حتی یک تغییر کوچک در حرکت پا نیز می تواند از عدم عقب نشینی، محکم و استوار ایستادن در مبارزه حکایت کند.

تاریخچه کاراته

انسان از زمان تولد مجبور به مبارزه برای ادامه زندگی می باشد . پس تاریخ قطعی برای پیدایش این فکر که بدن را به وسیله مبارزه تبدیل نماید نمی توان یافت، اما کاراته امروزی شکل تکامل یافته ای از کمپوی چینی (بوکس چینی) می باشد که در ابتدا اوکیناواته نامیده می شد .

کاراته از سال 1912 به صورت سیستماتیک از کشور ژاپن به جهان خارج معرفی شد ودر سال 1964 اولین فدراسیون رسمی کاراته در جهان توسط انجمن های گوناگون ژاپنی هم زمان با بازیهای المپیک در ژاپن تشکیل یافت.

در طی این سالها کاراته از طریق سازمانهای مختلف بین المللی تغذیه گردید تا اینکه هم زمان با اولین دوره مسابقات جهانی این رشته در سال 1970 ، کنفرانسی با حضور ۳۲ کشور برگزار گردید که منجر به تشکیل سازمان جهانی کاراته دو شد . و از این زمان به بعد کاراته به عنوان ورزش جهانی دست یافت.

کاتا

کاتا (به ژاپنی: 型 یا 形) به معنای فُرم واژه‌ای ژاپنی است و به مجموعه حرکات از پیش طراحی شده‌ای گفته می‌شود که می‌تواند به طور انفرادی یا گروهی انجام شود.

کاتا در بسیاری از هنرهای ژاپنی همچون برخی انواع تئاتر (کابوکی) و یا مراسم تهیه چای (چادو) استفاده می‌شود. اما شهرت آن بیشتر به دلیل اهمیت بسیار زیادی‌ست که در هنرهای رزمی دارد. کاتا در اکثر هنرهای رزمی ژاپنی و اوکیناوایی مانند آیکیدو، جودو، کندو و کاراته‌دو به کار می‌رود^[۱].

در بسیاری از هنرهای رزمی چینی و کره‌ای دیگر نیز تمرین مشابهی انجام می‌شود که البته با کلمات چینی و کره‌ای نامیده می‌شوند.

کاتا در کاراته

کاتا در کاراته اهمیت بسیار زیادی دارد و اجرای صحیح و دقیق آن‌ها بخش مهمی از تمرینات این رشته ورزشی را تشکیل می‌دهد.

هر کاتا حدوداً از ۲۰ تا ۷۰ حرکت (چرخش و گام برداشتن) تشکیل شده که با همراهی انواع ضربات دست و پا انجام می‌شوند. بسیاری از کاتاها بر اساس تعداد حرکات‌شان نام‌گذاری شده‌اند. از آن‌جا که ۱۰۸ عدد مهمی در بودیسم است، بسیاری از کاتاها ۲۷ یا ۳۶ یا ۵۴ (اعداد بخش‌پذیر بر ۱۰۸) حرکت دارند.

کومیته

کومیته به ژاپنی به معنای مبارزه یکی از سه بخش اصلی تمرینات ورزش کاراته به همراه کاتا و کیهون است. در کومیته از فنون آموخته شده در کاتا و کیهون در مقابل یک حریف واقعی استفاده می‌شود.

کومیته ممکن است برای افزایش مهارتی خاص و یا به‌عنوان یک مسابقه انجام شود. کومیته به سه بخش ایپون کومیته (مبارزه امتیازی) جیون کومیته (مبارزه آزاد) و بونکای کومیته (مبارزه نمادین با تکنیک های سنتی)تقسیم می شود.

در بسیاری از مسابقات کاراته ورزش‌کاران اجازه ضربه با مشت (زوکی) و لگد (گِری) به شکم و سینه (چودان) و سر (جودان) را دارند. روش امتیازدهی در اکثر سبک‌های مهم به این شکل است:

• یک امتیاز: ضربه مشت به بدن (بالای کمربند تا شانه‌ها) و یا سر و صورت
• دو امتیاز: ضربه لگد به بدن (بالای کمربند تا شانه‌ها)
• سه امتیاز: ضربه لگد به سر و صورت        

• یک امتیاز: ضربه لگد یا مشت به پشت حریف
• سه امتیاز: سرنگون شدن حریف به شرطی که کاملا روی زمین افتاده باشد و اجرای یک تکنیک (مانند مشت یا لگد) در ادامه آن.

شمارش اعداد به ژاپنی(در کاراته)

ایچ.......................................................یک.

نی........................................................دو.

سان.....................................................سه.

چی......................................................چهار.

گو........................................................پنج.

روکو...................................................شش.

شیچی.................................................هفت.

هاچی.................................................هشت.

کیو..........................................................نه.

جو.........................................................ده.

ترتیب کاتا های شیتوریوتا دان(2).

هیان  شودان.......................................سفیدبه زرد.

هیان نیدان........................................زرد به نارنجی.

هیانساندان.......................................نارنجی به آبی.

هیان یوندان.........................................آبی به سبز.

هیان گودان.......................................سبز به بنفش.

جوته............................................بنفش به قهوه ای.

باسای دای..........................قهوه ای به مشکی دان(1).

سین چین.....................................دان(1) به دان(2).

کمربند های شیتوریو

سفید
زرد
نارنجی
آبی
سبز
بنفش
قهوه ای
  مشکی(دان1)